Zadośćuczynienie za śmierć dorosłego syna. Przykłady kwot i orzeczeń

Zadośćuczynienie za śmierć dorosłego syna w wypadku motocyklowym

Zadośćuczynienie za śmierć dorosłego syna, który zmarł w wyniku wypadku motocyklowego, do którego się przyczynił.

Zadośćuczynienie: 250 000 zł.
Pomniejszone o 50% do kwoty 125 000 zł przez przyczynienie się syna do wypadku, w wyniku którego zmarł.

Renta dla matki: 1000 zł miesięcznie. Renta dla osoby bliskiej.
Pomniejszona o 50% do kwoty 500 zł miesięcznie przez przyczynienie się syna do wypadku, w wyniku którego zmarł.

Orzeczenie

I ACa 523/18 – wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Białymstoku z 2018-10-29

(…) W ocenie Sądu Apelacyjnego, odpowiednią kwotą zadośćuczynienia w tej sprawie jest kwota 250 000 zł. Uwzględnia ona wykazany w tej sprawie szczególny charakter więzi między powódką a synem i doniosłe konsekwencje wypadku dla powódki.

Podstawę ograniczenia obowiązku naprawienia szkody z uwagi na przyczynienie się poszkodowanego do jej wyrządzenia stanowi art. 362 k.c. Stwierdzenie istnienia adekwatnego związku przyczynowego między zachowaniem poszkodowanego a szkodą wymaga zastosowania art. 362 k.c., co oznacza konieczność rozstrzygnięcia, czy należy zmniejszyć odszkodowanie, a jeżeli tak, to jaki jego zakres będzie odpowiedni.

Wskazany przepis wymaga przy tym dokonania oceny „stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron”. Nie ulega zatem wątpliwości, że winę wskazuje ustawodawca jako podstawowe kryterium. Wina poszkodowanego w zasadzie przesądza o obowiązku zmniejszenia odszkodowania, przy czym o jego stopniu zdecyduje analiza okoliczności danego przypadku.

Jak wynika ze sporządzonej w toku postępowania karnego opinii z zakresu rekonstrukcji wypadków, A. Z. (1) przed wypadkiem poruszał się motocyklem z nadmierną prędkością. Na ostatnim odcinku drogi przed zderzeniem średnia wartość wynosiła około 135 km/h, zaś w chwili zderzenia około 123 km/h. Biegły obliczył, że gdyby motocyklista poruszał się z prędkością dopuszczalną tj. 50 km/h, to do zdarzenia mogłoby w ogóle nie dojść. Przy dopuszczalnej prędkości motocyklista byłby w stanie się zatrzymać, a pojazdy mogłyby się rozminąć bezkolizyjnie.

(…) Istotność naruszenia zasad ruchu drogowego jakich dopuścił się poszkodowany i to umyślnie, przemawia za uznaniem trafności przyjęcia przez Sąd pierwszej instancji rozmiaru przyczynienia się w 50%. Gdyby motocyklista poruszał się z dopuszczalną prędkością, miałby realne szanse na uniknięcie wypadku.

Okoliczności tej sprawy nie pozwalały na przyjęcie wyższego przyczynienia się poszkodowanego. Winnym spowodowania wypadku został uznany kierowca pojazdu M., A. C., co zostało przesądzone prawomocnym wyrokiem skazującym, którym wobec art. 11 k.p.c. Sąd był związany.

W świetle powyższych rozważań kwotę 250.000 zł zadośćuczynienia należy pomniejszyć o 50%. (…)

Jeśli chodzi o rentę zasądzoną na rzecz powódki w kwocie 500 zł miesięcznie, to wyrok Sądu Okręgowego w tym zakresie jest prawidłowy.

Zgodnie z art. 446 § 2 k.c. osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.

W okolicznościach tej sprawy zastosowanie znajduje zdanie drugie powyższego przepisu, czyli tzw. renta fakultatywna. Powstanie roszczenia o rentę fakultatywną uzależnione jest od spełnienia dwóch przesłanek: aby zmarły dostarczał osobom mu bliskim dobrowolnie i stale środków utrzymania oraz aby za przyznaniem renty odszkodowawczej przemawiały zasady współżycia społecznego.

(…) Jak wynika z ustaleń faktycznych sprawy, zmarły syn wspierał powódkę finansową od 2008 r. W ramach pomocy udzielanej przez syna powódka dysponowała kwotą około 1.000 zł miesięcznie. (…)

Konieczność uwzględnienia przyczynienia się, nakazuje uznanie zasądzonej kwoty 500 zł miesięcznie za prawidłową. (…)

Zadośćuczynienie za śmierć dorosłego syna w wypadku samochodowym jako pasażer

Zadośćuczynienie za śmierć dorosłego syna, który zmarł w wyniku wypadku samochodowego (jako pasażer).

Zadośćuczynienie: 120 000 zł.

Orzeczenie

I C 994/17 – zarządzenie, wyrok, uzasadnienie Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu z 2019-06-10

(…) W stosunku do powódki naruszone zostało dobro bardzo istotne – mianowicie dobro osobiste związane z prawem do życia w pełnej rodzinie oraz do zachowania więzi rodzica z dzieckiem. Pozbawienie tego dobra jest szczególnie dolegliwe. Okoliczności sprawy wskazują, że powódkę łączyła ze zmarłym głęboka więź emocjonalna. M. S. od zawsze mieszkała z synem, który był dla niej wsparciem i pociechą w trudnych chwilach. Sytuacja nie zmieniła się nawet kiedy R. założył własną rodzinę, gdyż wraz z małżonką postanowili zamieszkać z powódką. M. S. mogła zawsze liczyć na pomoc syna, który wspierał ją również finansowo, na co pozwalały mu dochody z prowadzonej działalności gospodarczej. Śmierć R. była dla niej niezwykle traumatycznym przeżyciem. Powódka doświadczyła objawów żałoby przedłużonej patologicznej. Śmierć wpłynęła na jej stan psychofizyczny, powodując zarówno objawy ze sfery psychicznej, jak i dysfunkcje somatyczne, wymagające leczenia. Śmierć syna znacząco zmieniła sytuację rodzinną powódki. Powódka pozostała sama, skazana jedynie na siebie, gdyż jej dwie córki zamieszkiwały poza granicami kraju. Sama winna była uporać się z obowiązkami domowymi, nie mogła liczyć na niczyje wsparcie, którego wcześniej udzielał jej syn, a którego potrzebowała z uwagi na pojawienie się chorób somatycznych. M. S. do chwili obecnej wspomina syna, zwłaszcza podczas uroczystości rodzinnych czy świąt. W jej domu znajdują się zdjęcia R., a ona często odwiedza jego grób, kultywując pamięć po nim.

Zadośćuczynienie jest pochodną dwóch funkcji. Mianowicie zachodzi potrzeba utrzymania jego wysokości w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom
i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa, co nie może podważać kompensacyjnej funkcji zadośćuczynienia (wyrok SN z 30.01.2004 r. sygn. I CK 131/2003). Odpowiedniość sumy zadośćuczynienia ma służyć złagodzeniu negatywnych doznań, ale nie może być jednocześnie źródłem wzbogacenia. Zadośćuczynienie powinno mieć przede wszystkim kompensacyjny charakter, musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość (wyrok SN z 04.11.2010 r. sygn. IV CSK 126/10). Wysokość stopy życiowej społeczeństwa może rzutować na wysokość zadośćuczynienia za doznaną krzywdę jedynie uzupełniająco w aspekcie urzeczywistnienia zasady sprawiedliwości społecznej (wyrok SN z 14.01.2011 r. sygn. I. PK 145/10).

Sąd uznał, że kwotą adekwatną do poniesionej przez powódkę M. S. krzywdy będzie suma 120.000 zł. Zasądzona suma jest stosunkowo wysoka, jednakże adekwatna do rozmiaru i skutków naruszenia dóbr osobistych powódki. Śmierć dziecka, nawet dorosłego, jest dla każdego kochającego rodzica, niezwykle traumatycznym przeżyciem, które pozostawia ból i cierpienie. W każdej prawidłowo funkcjonującej rodzinie jest to ogromna tragedia, zwłaszcza w sytuacji, gdy więzi emocjonalne były tak bliskie jak w przypadku powódki i jej syna R.. (…)

Pozwany podniósł zarzut przyczynienia się zmarłego do powstania szkody poprzez to, że nie miał on zapiętych pasów bezpieczeństwa i udostępnił samochód pasażerowi. Stosownie do art. 362 k.c. jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności,
a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. Przyczynieniem się poszkodowanego do powstania szkody jest każde jego zachowanie pozostające w normalnym związku przyczynowym ze szkodą, za którą ponosi odpowiedzialność inna osoba. W orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że przyczynienie się do szkody osoby bezpośrednio poszkodowanej, która zmarła, uzasadnia obniżenie na podstawie art. 362 k.c. świadczeń przewidzianych w art. 446 § 3 i § 4 k.c. dla najbliższych członków rodziny zmarłego (SN w wyroku z dn. 12.09.2013r., sygn. akt IV CSK 87/13, LEX nr 1383297). Jak wynika natomiast z opinii biegłego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego zachowanie zmarłego R. S., polegające na oddaniu innej osobie posiadającej uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi, pojazdu do prowadzenia nie miało związku z zaistnieniem zdarzenia z dnia 25 lipca 2002 r. Do wypadku doprowadziło nieprawidłowe zachowanie kierującego samochodem D. (…), Z. O.. Przyczyną wypadku było niedostosowanie prędkości jazdy do panujących warunków drogowych i obowiązującego ograniczenia, co naruszyło zasady ujęte w art. 3, art. 19 i art. 20 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Jak wynika natomiast z opinii biegłego z zakresu medycyny wypadkowej materiał dowodowy nie daje podstaw do wykluczenia sytuacji zapiętych pasów bezpieczeństwa u R. S. w momencie kolizji. Analiza mechanizmu i możliwości doznania istotnych obrażeń ciała – złamań żeber i mostka oraz obrażeń śmiertelnych w obrębie głowy – pozwala na przyjęcie, że obrażenia te mogły powstać bez względu na to, czy pasy byłyby zapięte czy też nie. Mając na uwadze treść wskazanych wyżej opinii uznać należy, że udostępniając swój samochód osobie trzeciej, jako pasażer samochodu R. S. nie przyczynił się do powstania przedmiotowego wypadku. Nie prowadził pojazdu, ani też nie wpływał w żaden sposób na proces kierowania pojazdem. Nie wykazano również, że zmarły nie miał zapiętych pasów bezpieczeństwa. Niemniej jednak jak podniesiono powyżej nawet przy zapiętych pasach bezpieczeństwa, nie można przyjąć, że brak zapięcia w pas bezpieczeństwa pozostaje w bezpośrednim związku ze zgonem R. S.. Nie można zatem mówić o przyczynieniu się R. S. do powstania przedmiotowej szkody. (…)

Źródła

Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Białymstoku
Portal Orzeczeń Sądu apelacyjnego w Tarnobrzegu